Als een of beide ouders met verslaving kampen, vraag je jezelf misschien af: “Is het ontwikkelen van een verslaving erfelijk?” Dit is een veel voorkomende vraag van mensen bij wie verslaving “in de familie zit”. Wetenschappers bestuderen nu hoe genen een rol kunnen spelen bij verslaving en bedenken manieren om biologische factoren te identificeren die iemand kwetsbaarder maken voor drugs– en alcoholverslaving. Laten we eens kijken naar de meest recente rapporten over het verband tussen genetica en verslaving.
Verslaving zit in de genen: echt of een mythe?
Er is geen specifiek verslavingsgen dat iemand kwetsbaar maakt voor het ontwikkelen van een verslaving. Uit onderzoek blijkt echter dat mensen met een familiegeschiedenis van verslaving een genetische aanleg hebben voor een stoornis in het middelengebruik. Met andere woorden, je hebt een verhoogde waarschijnlijkheid of kans om de ziekte te ontwikkelen vanwege je genetische aanleg en/of familiegeschiedenis.
Een genetische aanleg komt voort uit specifieke genetische variaties die vaak van een ouder worden geërfd. Deze genetische veranderingen dragen bij aan de ontwikkeling van een ziekte, maar zijn niet direct de oorzaak ervan.
Ziekten waarvoor mensen een genetische aanleg hebben zijn onder meer diabetes, kanker, astma, autisme, obesitas en hartziekten. Het ontwikkelen van een verslaving staat nu ook in de belangstelling. Meer dan tien jaar geleden publiceerde de American Psychological Association (APA) een verklaring waarin stond dat “minstens de helft van iemands vatbaarheid voor drugs- of alcoholverslaving in verband kan worden gebracht met genetische factoren”.
Betekent dit dat je voorbestemd bent om een verslaving te ontwikkelen als de ziekte “in je familie zit”? Nee, dat is niet zo. Wel ben je wat kwetsbaarder voor de ziekte (ook wel verslavingsgevoelig genoemd) en bestaat er een kans dat je een bepaalde inspanning moet leveren om een verslaving te voorkomen.
Omgevingsfactoren die een rol spelen bij verslaving
Ja, erfelijkheid speelt een rol bij het risico op het ontwikkelen van een verslaving, maar ook omgevingsfactoren dragen hieraan bij. Je zou dit “nature versus nurture” kunnen noemen.
Hieronder volgen 6 omgevingsfactoren die een sterke invloed hebben op hoe vatbaar iemand is voor verslaving.
1. Dubbele diagnose
Volgens rapporten gepubliceerd in de Journal of the American Medical Association:
heeft ruwweg 50 procent van de mensen met ernstige psychische stoornissen te maken met een verslaving.
hebben 37% van de alcoholverslaafden en 53% van de drugsverslaafden ook minstens één ernstige geestesziekte.
misbruikt 29% van alle mensen die gediagnosticeerd zijn als geestesziek alcohol of drugs.
De aanwezigheid van een psychische aandoening en een verslaving tegelijkertijd staat bekend als een dubbele diagnose. Beide aandoeningen vertonen vaak dezelfde symptomen, en het is vaak moeilijk te achterhalen welke van de twee als eerste optrad. Een mentale stoornis hoeft niet direct tot verslaving te leiden, en vice versa. Desalniettemin zijn de twee vaak met elkaar verbonden.
2. Een avontuurlijke en risicovolle persoonlijkheid hebben
Uit onderzoek blijkt dat sensatiezoekers kwetsbaarder zijn voor het ontwikkelen van een verslaving. Mensen die houden van de adrenalinestoot van risicovolle avonturen geven zich vaak over aan impulsief gedrag en vertonen weinig controle bij het experimenteren met gevaarlijke activiteiten.
Mensen met hogere niveaus van het hormoon dopamine in hun hersenen en een lagere gevoeligheid daarvoor zijn geneigd risico’s te nemen en op zoek te gaan naar gedrag, activiteiten of stoffen die dopamine in hun systeem stimuleren. Dopamine speelt een rol bij het versterken van het verlangen van de hersenen naar genot en is de primaire neurotransmitter die in verband wordt gebracht met verslaving.
3. Afgesloten en voorzichtig zijn
Mensen die zich vaak terugtrekken of voorzichtig zijn, kunnen moeite hebben met het opbouwen van sociale relaties en kunnen kampen met een laag zelfbeeld. Veel van deze mensen ervaren ook bijkomende psychische aandoeningen, zoals depressie of een angststoornis.
Mensen in deze situatie kunnen hun toevlucht nemen tot alcohol of recreatieve drugs om hun zelfvertrouwen te vergroten of om pijnlijke gevoelens van eenzaamheid, verdriet of hopeloosheid te beheersen. Naarmate de tolerantie voor de stof toeneemt, gebruiken ze mogelijk meer en vaker, wat het risico op verslaving verhoogt.
4. Een obsessieve-compulsieve stoornis hebben
Mensen met de diagnose obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) hebben een grotere neiging om een verslaving te ontwikkelen. Obsessief-compulsief gedrag kan zeer uitputtend zijn, en mensen die worstelen met OCD proberen soms hun impulsen of gevoelens te beheersen door zelfmedicatie met voorgeschreven geneesmiddelen of door alcohol te drinken om zich rustiger en meer ontspannen te voelen.
Zwaar of langdurig gebruik van de door hen gekozen drug verandert de werking van hun hersenen en leidt tot tolerantie. Dit kan weer een verslaving als gevolg hebben.
5. Apathisch zijn
Personen die apathisch gedrag vertonen, hebben meer kans om een verslaving te ontwikkelen. Apathie is wanneer je geen interesse of motivatie hebt om iets te doen of je niets aantrekt van wat er in de wereld om je heen gebeurt. Het kan een symptoom zijn van een psychische aandoening.
Mensen die hiermee kampen tonen weinig tot geen aandacht voor hun welzijn en zijn eerder geneigd drugs of alcohol te gebruiken om zich bezig te houden of zich af te leiden van pijnlijke gevoelens van eenzaamheid, depressie of hopeloosheid.
6. Slechte impulscontrole hebben
Heb je een slechte impulscontrole of moeite met jezelf reguleren, dan is de kans groter dat je verslavingsgevoelig bent. In dat geval zul je vast ook van jezelf herkennen dat je moeite hebt om alles met mate te doen. Mensen met een eetstoornis of een gok-, internet- of pornoverslaving kunnen hier ook last van hebben.
Wat Als Verslaving In Mijn Familie Voorkomt?
Je bent kwetsbaar voor het ontwikkelen van een verslaving als je een of meer ouders hebt die leven met een verslaving of daarvan hersteld zijn. Het kunnen zelfs tantes, ooms en neven zijn.
Je kunt niets aan je DNA doen, maar je kunt voorkomen dat je in dezelfde situatie terechtkomt door stappen te ondernemen om jouw lichamelijke en geestelijke gezondheid te beschermen.
Leer over de ziekte: Verslaving is een chronische ziekte die de werking van de hersenen en je functioneren verandert. Hoe meer je weet over de aard van de ziekte en de wetenschap achter verslaving, hoe beter. Er is een schat aan waardevolle informatie over verslaving te vinden op internet. Je kunt ook met jouw arts of een therapeut praten die je helpen de ziekte beter te begrijpen.
Praat erover met je familie: In veel gevallen hebben oudere familieleden hun strijd met verslaving verborgen of geprobeerd te verbergen. Praat met je ouders of familieleden en verzamel zoveel mogelijk informatie over de onderliggende redenen voor de verslaving.
Bespreek je familiegeschiedenis van verslaving met je arts: Je arts moet op de hoogte zijn van jouw familiegeschiedenis van verslaving, vooral als je een receptgeneesmiddel nodig hebt voor een ziekte of als je een operatie moet ondergaan. De arts kan je andere opties voorstellen om met pijn of symptomen van een chronische ziekte om te gaan die geen sterk verslavende opioïden zijn.
Bespreek je familiegeschiedenis van verslaving met je partner: Het is een goed idee om de persoon met wie je een relatie hebt te vertellen dat je een verleden van verslaving in je familie hebt. Het zal je partner eerder helpen begrijpen waarom bepaalde situaties je bang of angstig maken.
Beperk of vermijd drugs of alcohol: Het beste wat je kunt doen is geen drugs gebruiken of alcohol drinken. Te vaak denken we: “het is maar eenmalig” of “ik drink alleen bij sociale gelegenheden”. Het is het risico niet waard om de controle te verliezen en dan uiteindelijk een verslaving te ontwikkelen.
Zet de eerste stap
INTAKE
Of je je nou wilt aanmelden om met de behandeling te beginnen, of je een vraag hebt over de behandeling, contact opnemen met ons opnameteam is de eerste stap. Een ervaren toelatingscoördinator zal je te woord staan en je vanaf daar verder helpen.
Stoppen met alcohol fases
Wanneer je besluit om te stoppen met het drinken van alcohol ga je als ware door verschillende fases. Wanneer je een gedurende tijd verslaafd bent geweest aan alcohol kan "cold turkey" stoppen met drinken of het minderen al zorgen voor ontwenningsverschijnselen.
Designer drugs werpen hun schaduw over de wereld van recreatief drugsgebruik. De drug 3MMC is een gedurende tijd legaal geweest, waardoor iedereen het gemakkelijk en snel online kon bestellen. Het was in Nederland verkrijgbaar onder de naam "research chemical". In deze blog vertellen wij meer over de risico's van 3MMC en hoe gevaarlijk deze designer drug is.
In de afgelopen jaren is het drugsgebruik in Nederland gestaag toegenomen. Volgens een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaf één op de tien Nederlanders in 2022 aan dat hij of zij minstens één keer drugs heeft gebruikt. Deze cijfers geven slechts een glimp van de omvang van het probleem weer. Het is duidelijk dat drugs een aanzienlijke aanwezigheid heeft gekregen in onze samenleving. Deze ontwikkeling heeft verstrekkende gevolgen voor individuen, gezinnen en gemeenschappen.
